Құм терапиясы немесе
құмдағы ғажайып суреттер
Құм терапиясы (Sandplay)
«Біздің ойлап жүргенімізді, қолымыздың көмегі арқылы шешуге болады»
Карл Густав Юнг. (1875-1961)
Құм терапиясы дегеніміз не?.
- Құм терапия– арт терапияның көп түрінің бір түрі . Юнгтың теориясының негізінде құм терапиясында балалар қиял, көрнекі –бейнелік ойлауды, сөздік- логикалық ойлауды, көрнекі іс-әрекеттік ойлауды, шығармашылық және сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамытады.
Шығу тарихы
Құм терапиясы балалардың символикалық ойындарының
тамырында жатыр.
Бұл тәсілдің шығу идеясы Герберт Уэллс .
Бұл идеяны балалар дәрігері және психолог Маргарет Ловенфельд қолдап , өзінің кабинетінде балаларға құммен ойнауға рұқсат еткен
1950 жылдары юнгиан психоаналитигі Дора Калф,
«әлемнің құрылуы» атты методиканы оқып танысып, юнгиан
құм терапиясын» құрды.
- « . Құм – бұл керемет психотерапиялық материал. Ол адамның қиялын оятып, барлық сезім мүшелеріне әсер етіп, тыныштандырып, жандандырады.
- Құм балалардың тілектерін білдіруге, жағымсыз әсерлерді шығаруға, қорқыныштарын сейілтуге әсерін тигізеді. » (Дора Калф, «Sandplay», 1980).
Құм терапияның ең басты мақсаты
- Құммен жұмыс жасау барысында
- әр бір бала өзінің мүмкіндігіне
- қарамастан танымдық қабілеттерін
- дамыта отырып, керемет суреттер
- жасай алады.
Құм терапияның маңызы
Бала өзін жайлы, қорғалған күйде сезініп, шығармашылық белсенділік танытатын табиғи стимулдық орта қалыптастырады және танымдық, психикалық процестерді дамытады ол түйсік (форманы, түсті, тұтас түйсік), есті, зейінді, қиялды, кеңістік түсінікті, тактильді-кинестетикалық сезімділікті дамыту.
Құм терапиясының мүмкіндіктері
- Құм балалардың тілектерін білдіруге, жағымсыз әсерлерді шығаруға, қорқыныштарын сейілтуге әсерін тигізеді.
- Құм балаға өзін жайлы және қорғаныста сезінуіне әсер етіп, өз қиыншылықтарын шешуге тырысуына «өз-өзімен» сөйлесе алуына әсер етеді.
- Құм терапиясы бұл шын мәнінде ойын. Себебі бұл ойын балаларға қатарластарымен және сыртқы әлеммен қарым-қатынасты орнатуды, өз сезімдерін білдіруге көмектеседі.
- Баланың басты қызметі – ойын, сонымен ол өзін және қоршаған ортаны таниды. Ойын барысында бала өз қиыншылықтарымен бөліседі, оны шешеді, жаңалықтар ашады.
Құм терапиясы арқылы баланың қандай құзіреттілігі дамиды:
- ● Шығармашылық
- ● Танымдық
- ● Интеллектуалдық
- ● Қарым –қатынас
Құм терапиясындағы көрсетілімдер
Құм терапиясын қолдануды ұсыну және оның әртүрлі жағдайларда қолданылуы:
- Қарым-қатынас орнатудағы қиыншылықтар
- Бала мен ата-ана арасындағы қарым-қатынас
- Жағымсыз жағдайлар (ажырасу, көшіп-қону)
- Психологиялық әсерлер
- Көңіл күйдің жоқтығы
- Қорқыныш, біреуге тәуелділік және
басқада жағдайлар.
- Іс-әрекетіндегі өзгеріс (агрессия)
- Өз сезімдерін білдірудегі қорқыныш;
Құм терапиясы қолданылмайтын жағдайлар
Құм терапиясын мынадай жағдайларда қолдануға болмайды:
- Аллергия, шаңға деген астмасы болса.
- Тері аурулары және қолдағы жарақаттар болса.
Құммен жұмыс жасау барысында :
- Біріншіден, баланың жаңалықтар ашып, бір нәрсені зерттеп немесе жеке жұмыс жасау қалаулары арта түседі.
- Екіншіден, тактильді сезімділік пен ұсақ қол моторикасы дами түседі .
- Үшіншіден , құммен ойын барсында барлық танымдық функциялары дамиды (қабылдау, зейін, жады, қиял).
- Төртіншіден құмда су сияқты жағымсыз энергияны жояды.
Денсаулығында ақауы бар балалармен жұмыс
Бұл терапияның мақсаты — балаларға қатаң талаптар қойылмайды, керісінше олардың өздерінің шығармашылық белсенділіктерін, қабілеттерін көрсетулеріне барлық жағдайлар жасау.
Құммен ойын - балалар мен ересектердің эмоционалдық хал-жағдайларына оң әсер етеді.
- Баланың ішкі күйзелісінен арылуға, өзін ретке келтіруге көмектеседі.
- Зейіні тұрақталмаған балаларға көмектеседі.
- Іште туындаған қиын жағдайларды, шығармашылық потенциалдарын босатады.
К.Г. Юнгтың айтуынша құм адамның жағымсыз психикалық энергиясынан тазартып, эмоционалды жағдайын қалпына келтіреді.
Шешімі
- Құммен сурет салу өте қызықты, пайдалы, творчествалы ғана емес деген келісім толығымен расталған гипотеза.
- Құммен сурет салу өнері – қолжетімді, қарапайым іс.
- Кішкентай балалардың дамуына және денсаулығында ақауы бар балалардың дамуына өте пайдалы материал.
- Құммен жұмыс ұсақ қол маторикасын дамытады.
- Құмман творчествалық жұмыстар жасау бір – бірімен тіл табысуға, бірігіп жұмыс жасауға тәрбиелейді.
- Құмның ойын терапия тәсілі – мүмкіндігі шектеулі балалардың денсаулығына қуаныш пен рахаттану атмосферасын тудырып, оларға жақсы жағынан әсер етеді.
- Құммның көмегімен ертегілерді келтіріп
ойнап, қиялдарын жетілдіріп, өз әлемін
жасауға болады.
Пайдаланылған әдебиеттер :
- Грабенко Т.М., Зинкевич-Евстигнеева Т.Д. Чудеса на песке. Д. Купер, Р. Теймз, М. Линкольн и др. Большая энциклопедия почемучек. – М.: Росмэн, 2002.- 200 с.
- М.С. Голицын. Сокровища Земли. – М.: Астрель, 2004.- 406 с.
- Құм терапиясы скульптуралары сайтында http://unnatural.ru/muzej-peschanyx-skul...
- Құм терапиясы сайтта ndou195.ru › index.php…
- Құм апталығы аяқталды [Электрондық ресурс]. – Режим доступа: http//www. gazeta. ugra-news. ru/news
- Құмнан жасалған әлемдегі ең керемет скульптуралар – Рекордсмены в Книге Рекордов Гиннеса [Электронный ресурс]. – Режим доступа: http//www. cooltura. ru/index. php.
- Чудеса из песка на сайте stranagnomov.ru
- Песочная игротерапия. - СПб.,1998г.
- Зинкевич-Евстигнеева Т.Д., Грабенко Т.М. Практикум по песочной терапии. – СПб.: «Речь», 2002г.
- Сакович Н.А. Технология игры в песок. Игры на мосту.- СПб.: «Речь», 2006г.
- Штейнхард Л. Юнгианская песочная терапия. СПб.: Питер, 2001г.
- Юнг К.Г. Человек и его символы. М.: Серебряные нити, 2002г.
Назарларыңызға рахмет
