Тақырыбы: Қан топтары. Резус-фактор. Қан құю
Сабақтың мақсаты: Қан топтары,қан құю,қан топтарының тұқым қуалауы жөнінде түсінік беру.
Білімділік: Оқушылардың қан топтары және резус-фактор туралы білімдерін толықтыру.
Дамытушылық: Оқушылардың сөйлеу, есте сақтау қабілеттерін дамыту. Биология пәніне деген қызығушылығын арттыру.
Тәрбиелік: Өздігінен ізденпаздық, білімділік, еңбексүйгіштік, адамгершілік дағдыларын тәрбиелей отырып, салауатты өмір салтын ұстану, өз ойын айта отырып, өзгені де тыңдай білуге, алған білімін өмірге қолдана білуге
Міндеттері:
Қан топтары,қан құю ерекшеліктері туралы танысады.
Қан топтарын білудің маңызын біледі.
Күтілетін нәтиже:
Сынып оқушыларының ой-өрісі жетіледі.
Сыни ойлау арқылы психологиялық сенім қалыптасады
Қан топтарының түрлерін біледі,қан құю ерекшеліктерін талдай алады.
Сабақ типі: Қорытындылау сабағы.
Сабақ түрі: Ізденіс сабағы.
Көрнекілігі: Тірек сызба, слайдттар интерактивтік тақта
Әдіс-тәсілдері: Диалогтық оқыту, жұппен жұмыс, АКТ, СТО
Дерек көздері: «Қан топтарының үйлесімділігі», «Қан топтарының генотиптері» кестелері, презентация, бағалау парағы, суреттер
Тапсырмалар: «Ой шақыру», «Оқулықпен жұмыс», тест сұрақтары
Оқушы білу керек
1.Оқушылар адам қанының топтары, қан құюдағы адам қанының үйлесімділігі, резус-фактор туралы білімді өз беттерімен меңгереді
2.Өздігінен ізденпаздық, дағдыларын тәрбиелей отырып, салауатты өмір салтын ұстану, өз ойын айта отырып, өзгені де тыңдай білуге, алған білімін өмірге қолдана білуге тәрбиелеу.
3. Адам тіршілік үшін, организм тірегі, тіршілік көзі – қан және клеткаларының белсенділігін, қан болмаса тіршілік болмайтындығын оқушыларға медициналық тұрғыдан мәлімет беру.
Сабақ жоспары: I. Ұйымдастыру кезеңі
II. Үй жұмысын тексеру
(тірек білім,өздігінен ізденпаздық)
III. Жаңа сабақ түсіндіру.
IV. Бекіту.
V. Бағалау
VI. Үй тапсырмасын беру.
ІІ. Үй жұмысын тексеру
1-кезең. «Жылдам-сұрақ, жылдам-жауап»
1.Ағзаның ішкі ортасы қандай рөл атқарады
2.Қан қандай қызмет атқарады?
3.Қан плазмасының құрамын атаңдар?
4.Тромбоциттердің қызметі қандай?
5.Лейкоциттердің негізгі қызметі қандай?
6.Фагоцитоз деген не, кім ашты?
7. Гемоглобин дегеніміз не?
8. Гомеостаз
1.Қан плазмадан және қан жасушаларынан тұрады
2.Қан тасымалдау, гуморальдық, жылу реттеу, қорғаныш қызметтерін атқарады
3.Құрамында 90-92% су, 7-8% нәруыздар, 2% глюкоза, майлар, минералды тұздар, т.б. болады.
4. . Қанның ұюы және қан кетуді тоқтату процестеріне қатысу
4.Эритроциттер оттек пен көмірқышқыл газын тасымалдайды.
5. Организмді ауру тудыратын бактериялардың, бөгде денелердің енуінен қорғау.фагозитоз
6. 1882 жылы И.И.Мечниковке
7.эритроцитте ерекше нәруыз болады- гемоглобин,темір+оттек қосылысы қызыл түс
ІІ .Сандар сөйлейді
1.Тромбоциттердің тіршілік ұзақтығы –
2.120 күн, 4 күн, (10% , 30%,50% ) -қан жоғалту
3.55-60% оның құрамында (92%,8%,2% )
4.175 мың км, 1882 ж, 4-5 литр
5. 5 млн,8 мың,350 мың
ІІІ. Логикалық есеп
1. «Қызыл теңізде» әрбір секунд сайын миллиондаған кеме апатқа ұшырап, су түбіне шөгеді. Ал миллиондаған кеме тас айлақтардан шығып, жүзуге аттанады.«Кемелер», «тас айлақтар» деген не?( 5 млн эритроциттер)
2. Ағзада «төтенше жағдай» орын алды, сөйтіп ағза тұтастығын сақтап қалу үшін әлдебір бөлігін құрбандыққа шалады. Бұл не туралы айтылған?(лейкоциттер)
III. Жаңа сабақ түсіндіру
Ой қозғау
Тапсырма № 1
Қан құюдың әдістерін ата 1 2.
Тапсырма № 2
1.4 топқа 5.
2. 6.
3. 7.
4. 8.
Тапсырма № 3
Береді Қабылдайды
І(о) - барлығына І,ІІ,ІІІ, ІҮ І- І -әмбебап донор
ІІ (А) – ІІ (А), ІҮ (АВ) ІІ- І, ІІ
ІІІ (В) – ІІІ (В), ІҮ (АВ) ІІІ – І,ІІІ
ІҮ (АВ)- ІҮ (АВ) ІҮ- І,ІІ,ІІІ, ІҮ - әмбебар реципиент
(агглютингендер болмайды)
Тапсырма № 4
Қандай қан оң резус, қандай қан теріс- резус деп аталады?
Тапсырма № 5
5- тапсырма. « Адам қанының үйлесімділігі»
|
| Қан беруге болады | Қанды қабылдай алады |
| I |
|
|
| II |
|
|
| III |
|
|
| IV |
|
|
6- тапсырма. 1.Егер құрамында Rh бар қанды Rh жоқ адамға құйса,онда осы бөгде нәруызға қарсы ерекше _______________ түзіледі
2. Не байқалады: ( Rh-) + ( Rh+ ) = ( ) эритроциттер бірігіп қалуы
Тексеру жұмыс № 1
Гемофилия
Агглютинация
Агглютинация болмау үшін
ІҮ
Резус фактор
Қан
1.Қан ұйымайтын ауру қалай аталады?
2. Өзіңнің қан тобыңды неге білу керек?
3. Әмбебап реципиент
4. Ерекше нәруыздық зат
5. Тұқым қуалайтын белгі
6. Эритроциттердің бірігіп қалуы
ІҮ.Бекіту: Өмірде біз жиі естиміз: «Адамның қанын басқа бір адамға құйыпты» дегенді. Ал қан беруші және қан алушы адамдар туралы бізге дәрігерлер әңгімелеп береді.
Дәрігерлер.
Донор дегеніміз –
Реципиент дегеніміз -
V. Бағалау
VI. Үй тапсырмасын беру
