Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі.

Мерзімі:

Сыныбы: 10

Пән мұғалімі:

Қабылқақова Г.Б

Сабақтың тақырыбы:

Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуындағы қоршаған орта факторларының рөлі.

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары.

Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуына қоршаған орта мен әр түрлі токсиндік заттардың әсері туралы білім алады.

Еркін ойларын жеткізе білуге үйренеді.

Нақты дәлелдемелермен сөйлеу дағдылары қалыптасады.

Сабақтың мақсаттары:

Барлық оқушылар төмендегіні меңгереді:

Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуына қоршаған орта мен әр түрлі токсиндік заттардың әсері туралы танысады, біледі.

Оқушылардың көпшілігі:

Токсиндік заттарға не жататынын біледі, ажырата алады.

Токсиндік заттардың адам организміне зияның, әсерін түсіндіре алады.

Кейбір оқушылар:

Семей полигонының эмбриондық және постэмбриондық дамуға тигізген зардаптарын, нақты дәлелдемелермен түсіндіре алады.

Әдіс – тәсілдер:

«Миға шабуыл», СТО,

Пәнаралық байланыс:

Әдебиет, ағылшын

Тапсырмалар

Ұжымдық , жеке, топтық, жұппен

Негізгі дереккөздер

10 сынып биология оқулығы, Интернет материалдары,

Кезеңдері

Уақыты

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Ұйымдастыру

2 мин

Сәлеметсіндерме оқушылар! Бүгін біз үш тілде амандасайық. Сендер бір –бірінмен күнделікті қалай амандасасындар? Сәлем, Привет, Hello

Жақсы көңіл күймен сабаққа кіріседі

Үй тапсырмасын сұрау

10 мин

ҰБТ бұрышы: Тест

Балалар, бүгін тестті ерекше әдіс зипгредпен тексеремін. Мұхият болайық.

1.Эмбриология нені зерттейді?

А) тұқым қуалауды.

В) көбеюді

С) организм ұрығының дамуы

Д) бөлінуді

Е) өсуді

2. Эмбриология ғылымының негізін қалауға үлес қосқан ғалым.

А) Г. Кребс

В) И.П. Павлов

С) И.И. Сеченов

Д) К. Бэр

Е) Г. Мендель

3. Эмбриондық дамудан соң дернәсілдің пайда болуы.

А) Түрленіп даму

В) Тура даму

С) Постэмбриондық даму

Д) Онтогенез

Е) Бластула

4. Онтогенездің даму негізіне жатпайтын саты.

А) Бластула

В) Нейрула

С) Гаструла

Д) Тура даму

Е) Овогенез

5. Организмнің жұмыртқа қабығын жарып шыққаннан кейінгі дамуын ......... дейді.

А) Көбею

В) Эмбриондық даму

С) Түрленіп даму

Д) Тура даму

Е) Постэмбриондық даму

6. Тура даму дегеніміз.

А) Эмбриондық даму

В) Дернәсілдік даму

С) Организмнің бірден ересек түріне ұқсап дамуы

Д) Эмбриондық дамудан соң дернәсілдің пайда болуы

Е) Көбею тікелей жүреді

7. Табиғатта көбеюдің кең тараған екі түрі:

А) жынысты, вегетативті

В) жыныссыз, вегетативті

С) жыныссыз, телу

Д) телу, вегетативті

Е) жынысты, жыныссыз

8. Түрленіп даму дегеніміз.

А) Эмбриондық даму

В) Дернәсілдік даму

С) Организмнің бірден ересек түріне ұқсап дамуы

Д) Көбею тікелей жүреді

Е) Эмбриондық дамудан соң дернәсілдің пайда болуы

9. Бір қабатты ұрықтың дамуы.

А) Бластула

В) Гаструла

С) Нейрула

Д) Постэмбриондық даму

Е) Эмбриондық даму

10. Онтогенез екі кезеңге бөлінеді.

А) Постэмбриондық, Эмбриондық

В) Түрленіп даму, Тура даму

С) Гаструла, Нейрула

Д) Митоз, Мейоз

Е) Эмбриондық даму, Ұрықтық даму

Тест орындайды.

Жаңа сабаққа кіріспе

3 мин

3 мин

Ал енді мұхият тыңдайықшы.

Ұрықтық кезеңге саяхат, слайд арқылы түсіндіріледі.

Аудио тыңдалады.

Оқушылардан түсінгендерін сұрау.

1-3 айда не болды?

4-6 айда қандай өзгерістер болды?

7-9 айда ше?

Мұхият тыңдап, слайд көреді.

Оқушылар сұрақтарға жауап береді.

Жаңа тақырыпты меңгерту

5 мин

2 мин

Мәтінмен жұмыс.

10 мин

Оқушылар бүгінгі жаңа тақырыбымыз алдынғы тақырыбымызбен тікелей байланысты. Откен сабақта эмбриондық және постэмбриондық даму кезеңдері туралы талдасақ, бүгін сол кезеңдерге қоршаған орта мен токсиндік заттардың әсері туралы қарастыратын боламыз.

Оқулықтағы мәтінді мұхият оқимыз.

Жаңа термин

«Токсин»сөзі орысшадан аударғанда «уытты, улы, улағыш заттар» деген мағынаны береді.

Токсиндік заттар – токсических веществ – toxic substances.

Жұптық жұмыс.

Токсиндік заттардың әсері – Зарина-Бекзат, Заңғар- Данияр

Топтық жұмыс.

Өлең жолдарымен жұмыс – Ақбота, Нұрлыгүл, Алтынай, Еркежан

Көріп пе едің тіршіліксіз даланы,
Дауасы жоқ, жазылмайтын жараны.
Бұған кімдер берер екен жауапты,
Өз жерінде еңіреткен бала менен Ананы.
Семей жері жарылыстан тулады,
Тұншықтырып айналаны улады.
Қасіретінен қайғы шеккен қалың жұрт.
Мұңын айтып, ұлар құстай шулады.

Жекеше жұмыс. Айдар, Абзал, Сымбат.

1. Арақ ішіп, темекі шеккен -
   .................. түбіне жеткен.
   2. Ұзартқың келсе ғұмырды,
   Таста ................. , ................ .
   3. Шылымшы –өзін................тығушы.
   4. Темекі тартқан бір кісі
   ...................... бүкіл үй – іші.
   5. Шылымқор өзін ғана емес,
   Өзгелерді де ........................ .
   6. Шылымды әр тартқаның-
   Табытқа .......... ........... қаққаның.
   7. Шылым шеккеннің іші де күйеді,
   ................ да күйеді.
   8. Жасында темекісін будақтатқан,
   ................ .................. сұлап жатқан.

Мәтінді түсініп оқиды.

Дәптерге терминді жазады.

Мәтінмен жұмыс жасайды.

Зерттеу жұмысы

2 мин

Ақбота ауылдағы балалардың дүниеге келу динамикасымен таныстырса.

Зерттеу жұмысын оқушыларға таныстырады, түсіндіреді.

Сергіту сәті

2 мин

Туған күн (Караоке)

Караоке айтады.

Бекіту:

3 мин

Енді, мына бір сөзжұмбақтың шешуін табайық.

1. XXIғасыр індеті (СПИД)

2. спирт ішімдігінің құрамындағы зат (алкоголь)

3. темекіні көп қолданған адамның өмірі қандай болады? (қысқа)

4. темекінің зардабынан болатын ауру (туберкулез)

5. Маскунемнің сусыны (арақ)

6. темекідегі улы зат (никотин)

Сонымен оқушылар, сөзжұмбақта «САҚТАН» сөзін көріп отырмыз. Бүгінгі сабағымызда токсинді заттардың басқа да қоршаған орта факторларының организмнің дамуына әсері туралы айттық. Осы заттардың болашағымызға әсерін білдік, өзіміздің ғана емес болашағымызға да ойласақ, осы айтылған заттардын бойымызды аулақ салып, сақтануымыз керек. Бүгінгі сабақ тусінікті болды деп ойлаймын.

Сөзжұмбақты шешеді.

Бағалау

2 мин

Тәсіл «Мен қандай құспын?»

Сіздің сабақтағы әрекетіңізді бағалауды ұсынамын.

Сіз әр критерий бойынша балл қойып, сосын қосуыңыз керек.

- Ал енді сіз қандай құс екенсіз?

3 – 5 балл –сіз торғайсыз,білімді бір дәннен жинайсыз

6 – 7 балл – сіз бұлбұлсыз,өз біліміңізді басқаларға бересіз

8 – 9 балл – сіз бүркітсіз,сіз үшін білімнің барлық құпиясы ашылды.

Әр оқушы өздерін бағалайды.

Рефлексия

2 мин

«Тазалық» ойыны арқылы кері байланыс

Ұрпағымыз аман, дені сау болу үшін осындай әртүрлі токсиндік заттардын қоғамды тазалау үшін сіздерге тазалық жүргізуді ұсынамын. Ол үшін алдарыңыздағы 3 стикерге ойларыңызды жазсаңыздар.

Чемоданға – тақырып бойынша алған жаңа ақпараттарды

Еттартқышқа – әлі бұл тақырып қозғалуы тиіс мәселені

Қоқыс жәшігіне – эмбриондық және постэмбриондық ұрықтың дамуына әсер ететіндерді салады.

Балалар стикерға жазып өз ойларын жазады.

Үйге тапсырма:

1 мин

Ұрықтың дамуына қажетті пайдалы заттар. Қосымша материал жинау, слайд жасау.

Жазып алады

Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары.

Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуына қоршаған орта мен әр түрлі токсиндік заттардың әсері туралы білім алады.

Еркін ойларын жеткізе білуге үйренеді.

Нақты дәлелдемелермен сөйлеу дағдылары қалыптасады.

Сабақтың мақсаттары:

Барлық оқушылар төмендегіні меңгереді:

Организмнің эмбриондық және постэмбриондық дамуына қоршаған орта мен әр түрлі токсиндік заттардың әсері туралы танысады, біледі.

Оқушылардың көпшілігі:

Токсиндік заттарға не жататынын біледі, ажырата алады.

Токсиндік заттардың адам организміне зияның, әсерін түсіндіре алады.

Кейбір оқушылар:

Семей полигонының эмбриондық және постэмбриондық дамуға тигізген зардаптарын, нақты дәлелдемелермен түсіндіре алады.

Әдіс – тәсілдер:

«Миға шабуыл», СТО,

Пәнаралық байланыс:

Әдебиет, ағылшын

Тапсырмалар:

Ұжымдық , жеке, топтық, жұппен

Негізгі дереккөздер:

10 сынып биология оқулығы, Интернет материалдары,

Сергіту сәті:

Бекіту:

Бағалау:

Туған күн (Караоке)

Сөзжұмбақты шешу.

Тәсіл «Мен қандай құспын?»

Сіздің сабақтағы әрекетіңізді бағалауды ұсынамын

Үйге тапсырма:

Ұрықтың дамуына қажетті пайдалы заттар. Қосымша материал жинау, слайд жасау.